چند خبر امیدبخش دیگر
    سؤال: اگر باز خبرهایی به یاد دارید که بر حیات امام صدر دلالت دارد، ممنون می‌شویم که بیان کنید؟
    جواب: خاطره دیگری دارم که به دیدار پاییز سال 1380 هیئت‌های مدیره دو مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام صدر در ایران و لبنان با آقای سید حسن نصرالله مربوط است ...
    سؤال: در آن جلسه چه کسانی حضور داشتند؟
    جواب: آقایان سید صدرالدین صدر و مهدی فیروزان حضور داشتند؛ اگر اشتباه نکنم، آقای سید حمید صدر - آقازاده کوچک‌تر امام صدر - هم گویا حضور داشتند ...
    سؤال: آیا خود شما هم حضور داشتید؟
    جواب: بله؛ و من خود این جریان را از آقای سید حسن نصرالله شنیدم. ایشان تعریف کردند که چند هفته پیش‌تر از آن ایمیلی را از یک شهروند عرب دریافت کرده‌اند. فردی که ایمیل را ارسال کرده بود، تبعه یکی از کشورهای همسایه لیبی بود ...
    سؤال: چه کشوری؟
    جواب: الآن نمی‌خواهم اسم ببرم. طرف در نامه خود به آقای سید حسن نصرالله تصریح کرده بود که سال‌ها یکی از عناصر تیم حفاظت از امام صدر بوده است. گفته بود که اطلاعات و خاطرات زیادی از سال‌های اسارت امام صدر در لیبی دارد و اگر آقای سید حسن نصرالله امنیت وی و خانواده‌اش را تضمین کند، به لبنان نقل مکان خواهد کرد و همه اطلاعات خود را در اختیار آن بزرگوار قرار خواهد داد ...
    سؤال: پاسخ آقای سید حسن نصرالله چه بود؟
    جواب: همین را از ایشان سؤال کردم. گفتند دستور دادم برادران در مورد هویت این فرد تحقیقات بیشتری به عمل آورند. برای اینکه تأمین امنیت افراد در شرایط کنونی لبنان کار بسیار مشکلی است و من اگر چنین کاری را متعهد شوم، حتما باید بدان عمل کنم. بنابراین تنها زمانی چنین مسئولیتی را متقبل می‌شوم، که اطمینان حاصل کنم طرف راست می‌گوید و اطلاعاتش قابل اطمینان است.
    سؤال: دیگر چه خبرهایی را دال بر حیات امام صدر شنیدید؟
    جواب: همان‌طور که گفتم، تعداد این خبرها زیاد و بازگو کردن حتی بخش کوچکی از آنها از حوصله این جلسه خارج است. باز به خاطر دارم که آقای ابویاسر - نماینده حرکت امل در ایران - سه چهار سال پیش شبی در منزل آقای فیروزان برای ما تعریف کردند که مدتی پیش‌تر از آن، دو رزمنده فلسطینی، که مزدور رژیم قذافی بودند و ظاهراً مدت‌ها مسئولیت حفاظت از امام صدر را در لیبی بر عهده داشتند، در آلمان با یک تاجر ایرانی تماس گرفته بودند تا به واسطه وی با مسئولان سفارت ایران در آن کشور دیدار کنند. یکی از این دو فلسطینی از قدیم با آن تاجر ایرانی دوست بود و می‌دانست که وی با مسئولان جمهوری اسلامی و از جمله با مسئولان وقت سفارت رابطه نزدیک دارد. این دو تن ظاهرا از لیبی فرار کرده بودند و وقتی نیز با آن تاجر ایرانی صحبت می‌کردند، بسیار مضطرب و نگران بودند. به هر حال تلفنی به وی اطلاع داده بودند که در باره امام صدر اطلاعات ذی‌قیمتی دارند و می‌خواهند از طریق وی آنها را به مقامات کشورمان انتقال دهند. در همان تماس تلفنی اشاره کرده بودند که تحت تعقیب و در معرض خطر قرار دارند و به همین جهت مایل هستند تا هر جه زودتر این ملاقات صورت گیرد. قرار گذاشته می‌شود که آن تاجر ایرانی صبحِ روز بعد آن دو فلسطینی را در هتل‌شان ملاقات و از همان‌جا جلسه دیدار با مسئولان سفارت را هماهنگ کند. وقتی صبح روز بعد تاجر ایرانی به محل ملاقات می‌رود، می‌بیند جمعیت زیادی جلوی هتل جمع شده است. دوست فلسطینی وی دقایقی پیش‌تر از طبقات بالای هتل سقوط کرده و در جا کشته شده بود و از رزمنده دوم فلسطینی نیز هیچ اثری نبود! ...
ضعف اطلاعاتی ایران در مسأله امام صدر
    سؤال: شما دستاوردهای پیگیری اطلاعاتی مسأله امام صدر توسط نهادهای مسئول کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
    جواب: حقیقت آن است که من به رغم همه احترامی که برای دستگاه‌های اطلاعاتی کشور قائلم، اما در مسأله امام صدر نمی‌توانم به آنها نمره قبولی دهم ...
    سؤال: چرا؟
    جواب: ببینید! تجربه هشت سال دفاع مقدس این را دیگر به ما آموخته است که تحقق هر پیروزی کوچک و بزرگ مستلزم آن است که یک سری عملیات دقیق اطلاعاتی و شناسایی پیش‌تر انجام گیرد. اول از همه باید صورت مسأله، منطقه، عِدّه و عُدّه دشمن، تجهیزات و برنامه‌های او را شناخت و تازه پس از آن است که می‌توان عملیات اصلی را طراحی، برنامه‌ریزی و نهایتاً اجرا کرد. این یک اصل کلی است و هیچ فرقی هم ندارد که ماهیت عملیات اصلی نظامی باشد، امنیتی باشد یا حتی سیاسی.
    سؤال: این که جزو بدیهیات است! ...
    جواب: دقیقاً! اما همین اصل بدیهی متأسفانه در مسأله امام صدر مورد غفلت واقع شد. بیایید همین مصاحبه‌های اخیرجناب آقای مصباحی مقدم – مسئول محترم کمیته پیگیری مسأله امام صدر در مجلس هشتم - را کالبدشکافی کنیم. روح حاکم بر سخنان ایشان یأس نسبت به حیات امام صدر است. اما وقتی در مستندات و دلایل ایشان دقیق می‌شویم، با کمال تعجب در می‌یابیم که اصلاً مستندات و دلایل محکمه‌پسندی وجود ندارد! مأخذ همه حرف‌ها، یا گزارش‌های جعلی و ساختگی خود لیبیایی‌ها است که به قول آقای مصباحی مقدم، سرتاسر متناقض است! یا سخنان ناامید کننده و برداشت‌های منفی برخی شخصیت‌های محترم لبنانی است که آنطور که خود در دیدارهای سالیان گذشته با ما تصریح کردند، مبتنی بر اطلاعات اخذ شده از دستگاه امنیتی سوریه است! آنهم کدام سوریه؟ سوریه‌ای که به استناد قرائن و شواهد فراوان از جمله اسناد ساواک، برخی محافل قدرتمند آن خود در توطئه ربودن امام صدر دست داشتند! خُب، انصافاً در کجای دنیا عملیات پیگیری سرنوشت یک انسان ربوده شده را صرفاً بر اساس اطلاعات ساختگی و اخذ شده از ربایندگان طراحی می‌کنند؟! من از پیگیران محترم مسأله امام صدر که قطعاً در اخلاصشان هیچ تردیدی نیست سؤال می‌کنم: آیا اتکاء به اطلاعات طراحان و عاملان ربایش امام صدر، اقدامی منطقی و حرفه‌ای است؟ آیا در کنار این‌همه سناریوهای جعلی و دروغ، ما خود پس از گذشت سه دهه نباید هیچ حرفی برای زدن داشته باشیم؟ واقعاً چرا به این نقطه رسیدیم؟ چرا پس از گذشت سه دهه دست جمهوری اسلامی ایران در مسأله امام صدر این‌ اندازه خالی است؟ به نظر من تنها و تنها به یک دلیل؛ آن هم این است که دستگاه‌های اطلاعاتی کشور طی سه دهه گذشته هرگز این پرونده صد در صد امنیتی را مدیریت نکردند. همانطور که گفتم، نه در زمان آیت‌الله ری‌شهری، نه در زمان آقای فلاحیان، نه حتی در زمان آقای یونسی و نه امروز، پیگیری این پرونده هرگز توسط وزارت اطلاعات جدی گرفته نشد. از همان ابتدا عرصه را خالی و مدیریت پرونده را عملاً به ربایندگان واگذار کردیم. خُب، بدیهی است که وقتی ذهنیت پیگیران مسأله امام صدر در ایران بر اساس اطلاعات و داده‌های ساخته و پردازش شده توسط رباینگان شکل گرفته باشد، حاصل پیگیری این عزیزان نیز جز تأمین نظر همان ربایندگان نخواهد بود! ...
راهکارهای پیگیری اطلاعاتی
    سؤال: شما چه راه‌هایی را برای پیگیری اطلاعاتی مسأله امام صدر متصور هستید؟
    جواب: راه‌های متعددی وجود دارد. ساده‌ترین راه، پیگیری صحت و سقم خبرهای آشکار و غیر آشکار دریافتی است. نفس این کار حتی اگر در مواردی نیز به نتیجه نرسد، دنیایی از اطلاعات مفید و قابل استفاده به همراه خواهد داشت. راه ساده دیگر، مبادله اطلاعات با کشورهای مطلع است ...
    سؤال: آیا از نظر شما به جز لیبی کشورهای دیگری نیز هستند که در باره سرنوشت امام صدر اطلاعات دارند؟
    جواب: قطعاً. شما مطمئن باشید که آمریکایی‌ها، حتی اگر دولت آقای کارتر در اصل ماجرا نقشی ایفا نکرده باشد که البته این را بعید می‌دانم، اما بی‌شک سال‌هاست که از حقیقت ماجرا اطلاع دارند. شما مطمئن باشید که اسرائیلی‌ها، حتی اگر دولت مناهیم بگین در اصل ماجرا نقشی ایفا نکرده باشد که این را نیز بعید می‌دانم، اما بی‌شک سال‌هاست که از حقیقت ماجرا اطلاع دارند. مگر ممکن است که امروز خدای ناکرده برای آقای سید حسن نصرالله اتفاق مشابهی رخ دهد، اما آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها سال‌ها از جزئیات آن بی‌اطلاع بمانند؟! همچنین یقین داشته باشید که کشورهای عمده بلوک شرق، خصوصا شوروی و آلمان شرقی، از حقیقت ماجرا اطلاع داشتند. برای اینکه اصلاً راه‌اندازی، سازماندهی و آموزش تشکیلات امنیتی لیبی با این دو کشور بود. اطلاعات این دو کشور امروز در اختیار چه کسانی قرار دارد؟ روسیه و آلمان! خُب، ما که اکنون مدت‌هاست با آمریکایی‌ها، در خفا و عَلَن، در باره مسائل افغانستان، عراق و منطقه، گفتگو می‌کنیم؛ ما که اکنون سال‌هاست به واسطه آلمان، و در قالب مذاکرات غیر مستقیم حزب‌الله لبنان و اسرائیل در خصوص تبادل اسرا، با صهیونیست‌ها امکان تبادل اطلاعات داریم و چنین نیز می‌کنیم؛ همچنین ما که اکنون سال‌هاست با روسیه و آلمان روابط نزدیک اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی داریم؛ آیا نمی‌توانستیم و نمی‌توانیم از این فرصت‌های طلایی برای کسب اطلاعات در باره مسأله امام صدر استفاده کنیم؟! چرا وزرای خارجه پیشین و حال ما تنها موضوع «چهار دیپلمات ایرانی» را در دستور کار مذاکرات غیر مستقیم حزب‌الله و اسرائیل قرار دادند، اما در مورد مسأله امام صدر چنین نکردند؟! چرا در این آخرین مرحله تبادل اسرا میان حزب‌الله و اسرائیل که به آزادی سمیر قنطار و یارانش منجر شد، جریان تبادل اطلاعات میان ایران و اسرائیل تنها به دو موضوع «چهار دیپلمات ایرانی» و «ران آراد» محدود بود؟
    سؤال: آیا این مسائل را با مقامات مسئول نیز در میان گذاشتید؟
    جواب: بله؛ در همان دیداری که اشاره کردم در پاییز سال 1380 با آقای سید حسن نصرالله داشتیم، من موضوع آلمان و اسرائیل را به ایشان پیشنهاد کردم ...
    سؤال: واکنش ایشان چه بود؟
    جواب: گفتند پیشنهاد خوبی است. آن را در دفتر یادداشت خود ثبت کردند و بعد نیز گفتند که آن را با برادران شورای مرکزی حزب‌الله بررسی خواهند کرد ...
    سؤال: دیگر با چه کسانی این پیشنهادات را مطرح کردید؟
    جواب: با آقای سید محسن حکیم نیز در دیداری که دو ماه پس از شهادت آیت‌الله سید محمد باقر حکیم به اتفاق آقای سید صدرالدین صدر با ایشان داشتیم، موضوع آمریکایی‌ها را مطرح کردم ...
    سؤال: واکنش ایشان چه بود؟
    جواب: ایشان هم گفتند که پیشنهاد خوبی است و پس از بازگشت به عراق آن را به آیت‌الله سید عبدالعزیز حکیم منتقل خواهند کرد. البته آقای سید محسن حکیم همان‌جا نکته جالبی را نیز مطرح کردند ...
    سؤال: چه گفتند؟
    جواب: ایشان گفتند که ما اطلاع داریم که ایرانی‌ها همین الآن در ژنو با آمریکایی‌ها در باره مسائل عراق مذاکره دارند. چرا از مقامات ایران نمی‌خواهید تا در مذاکرات خود با آمریکا مسأله امام صدر را نیز مطرح و اطلاعات آمریکا را در این خصوص مطالبه کنند؟ ایشان گفتند که ایران در مذاکرات جاری با آمریکا دست بالا را دارد. چرا که آمریکا اگر بخواهد حتی با ما مجلس اعلای اسلامی عراق در باره مسائل کشورمان صحبت کند، به همراهی ایران احتیاج دارد. چرا ایران در مذاکره با آمریکا ضعیف برخورد و تنها مسأله منافقین را مطرح می‌کند؟! ...
    سؤال: بله ...
دیپلماسی غلط «سؤال و انتظار»
    جواب: روزنامه «وطن امروز» ان‌شاءالله قرار است روزنامه‌ای اصولگرا و ارزش‌مدار باشد. حال که دامنه صحبت به اینجا کشید، اجازه می‌خواهم که با اندکی صراحت بیشتر، کمی درد دل کنم ...
    سؤال: بفرمایید ...
    جواب: حقیقت آن است که من در آلمان به دنیا آمده‌ام و ده سال اول زندگی را در آنجا گذراندم. خانواده پدری‌ام ایرانی (قمی) و خانواده مادری‌ام آلمانی هستند. وقتی کوچک بودم، قصه‌های پدرم در باره عدالت‌طلبی، مردانگی و شجاعت امام علی (ع) بود که من را شیفته آن حضرت، تشیع و اهل بیت (ع) گردانید. به همین جهت نیز همواره آرزو داشتم به ایران مهاجرت و در این کشور امام زمان (ع) زندگی کنیم. در ایران نیز که مستقر شدیم، خصوصا از همان بدو پیروزی انقلاب، این مواضع حق‌طلبانه، با صلابت و مخلصانه امثال امام راحل، شهید بهشتی، شهید چمران و آقایان طالقانی، خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی بود که علاقه و ارادت من را به تشیع، روحانیت و انقلاب، عمیق‌تر و ریشه‌دارتر کرد. درست مثل همه جوانان آن وقت کشور. خدا می‌داند که اکنون چند سالی است که هر بار روند پیگیری مسأله امام صدر در ایران را مرور می‌کنم، دلم آتش می‌گیرد! چنان شرمنده می‌شوم و چنان غوغایی در دلم برپا می‌شود، که حتی گاهی با خود می‌گویم دست زن وبچه‌هایم را بگیرم و ایران و انقلاب و مافی‌هایش را برای همیشه ترک و فراموش کنم! این برای من قابل تحمل نیست که ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، از سی سال پیش تا کنون کماکان منتظر هستیم تا رژیم قذافی حقیقت ماجرای امام صدر را فاش و به ما گزارش کند! این برای من قابل تحمل نیست که ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، سی سال تمام حتی حاضر نشدیم رژیم قذافی را در این ماجرا مقصر اعلان و عمل آن را محکوم کنیم. برای من بسیار سنگین است که بگویم، در تمام این سی سال موضع رسمی ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر «سؤال و انتظار» بوده است و مسئولان وقت، از جمله آقای هاشمی رفسنجانی، بارها و بارها با صراحت بر آن تأکید کردند ...
    سؤال: آیا الآن سخنان خاصی از آقای هاشمی را مد نظر دارید؟
    جواب: بله؛ من اتفاقاً امروز مصاحبه سال 1377 آقای هاشمی را با شماره (16) مجله «نامه مفید» همراه دارم. از روی صفحه (49) عیناً برایتان می‌خوانم. ایشان گفته‌اند: «ما بنا نداشتیم و اصلاً سیاستمان هم این نبود که کشور لیبی را متهم کنیم به اینکه او مسئول این کار است»! اندکی بعد نیز تصریح کرده‌اند: «ما فقط یک سوال مهم داشتیم و آن اینکه بالاخره ایشان به لیبی آمده است و از لیبی رفته است. می‌گفتیم شما باید به ما بگویید که ایشان الان کجاست. بالاخره یا زنده هست یا نیست»!
    سؤال: آیا شما خود نیز در زمان انجام این مصاحبه حضور داشتید؟
    جواب: نخیر! من آن ایام پایم شکسته بود و از بخت بد در منزل‌مان در قم بستری بودم. به همین خاطر در جلسه مصاحبه شرکت نداشتم و آقایان فاضل میبدی و فیروزان به تنهایی مصاحبه را انجام دادند. البته خیلی دوست داشتم در آن جلسه حاضر می‌بودم تا سؤال‌های به زعم خودم اساسی‌تر و چالشی‌تر را با آقای هاشمی مطرح کنم. قسمت نبود. اما نوار مصاحبه را شخصاً گوش دادم و اصلاً خود آن را برای مجله «نامه مفید» پیاده کردم. به هر حال این سیاست «سؤال و انتظار» در خصوص مسأله امام صدر، سیاست ثابت کشور ما طی سه دهه گذشته بوده است و به رغم تغییر دولت‌ها و مجالس، هیچ‌گاه دست‌خوش تغییر نشده است. مسئولان مختلفی آمده‌اند و رفته‌اند و هر بار نام‌ها و حتی گرایش‌های سیاسی آنها تغییر یافته است؛ اما سیاست «سؤال و انتظار» نظام در قبال مسأله امام صدر همچنان دست‌نخورده باقی مانده است. هر کس آمده است، فارغ از اینکه چه گرایش سیاسی‌ای داشته است، در قبال مسأله امام صدر همین سیاست را دنبال کرده است!
    سؤال: آیا غیر از آقای هاشمی مقام مسئول دیگری نیز چنین صراحتی داشته است؟
    جواب: بله؛ همین آقای سید محمد صدر - معاون محترم عربی وزارت امور خارجه در زمان آقای خاتمی – بارها در مصاحبه‌های دوران مسئولیت خود بر تداوم سیاست «سؤال و انتظار» دوران آقای هاشمی تأکید و به طور مثال تصریح کرده است، که مقامات ایران «منتظر هستند تا مقام‌های لیبی آخرین اطلاعات خود را در اختیار آنها قرار دهند» و «تا زمانی‌که این اطلاعات بدست ایران نرسد، [همچنان] منتظر خواهند ماند تا سرانجام این قضیه روشن شود»! برای من بسیار سنگین است که بگویم، در مسأله امام صدر، گفتار و کردار نظام ما هیچ‌گاه بر هم منطبق نبوده است. شما همین دیدار جالب اخیر مقام معظم رهبری را با آقایان رومانو پرودی، صادق المهدی و دیگر رهبران سیاسی پیشین جهان در نظر بگیرید. آقای خامنه‌ای در این دیدار رهبران سیاسی جهان را به درستی نصیحت می‌کنند که «ظلم و بی‌عدالتی را در هر جای جهان به طور مشخص و صریح محکوم کنند و کار مشکل تشخیص ظالم از غیر ظالم را با جدیت دنبال نمایند»! مقام رهبری ظلم و بی‌عدالتی را دسته‌بندی نکردند! از ظلم و بی‌عدالتی به شکل مطلق و آن هم در همه جای جهان یاد کردند! با این همه، آن بزرگوار در حالی مسئولان سیاسی گذشته، حال و آینده جهان را چنین نصیحت می‌کنند، که متأسفانه مسئولان سیاسی کشور خود ما سال‌هاست که در مسأله امام صدر با نهایت وضوح بر خلاف توصیه ایشان عمل کرده و می‌کنند. همانطور که گفتم، ما سی سال تمام است که در باره ظلم بزرگی که بر امام صدر رفته است، سکوت اختیار کرده‌ایم! اقدام نکردن، یعنی سکوت! ما سی سال تمام است که حتی از محکوم کردن خشک و خالی ربایندگان امام صدر نیز دریغ ورزیده‌ایم! چرا؟ چون همان‌طور که آقای هاشمی با صراحت تمام گفتند، ما هرگز «بنا نداشتیم و اصلاً سیاستمان هم این نبود که کشور لیبی را متهم کنیم به اینکه او مسئول این کار است» ...
نگرانی از آینده
    سؤال: آینده روند پیگیری مسأله امام صدر توسط دولت نهم و مجلس هشتم را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
    جواب: والله با توجه به فضای منفی موجود، من هیچ امیدی به ایجاد گشایش در بحران پیگیری مسأله امام صدر توسط این عزیزان ندارم. کاش کسانی مثلا آقای دکتر علی مطهری، در کمیته پیگیری مسأله امام صدر در مجلس هشتم حضور داشتند و لااقل می‌توانستیم به اصول‌گرایی و پایمردی امثال ایشان دل ببندیم! من از مجموعه قرائن و شواهد موجود این‌طور می‌فهمم که اغلب مسئولان ذی‌ربط کشور، مسأله امام صدر را تحت تأثیر جنگ روانی رژیم قذافی، تمام شده تلقی می‌کنند. برخی از آنها به این بهانه هرگونه پیگیری را بیهوده می‌دانند و بعضی نیز متأسفانه به نام مصلحت‌اندیشی فراتر رفته و حتی دنبال آن هستند تا با مختومه اعلان کردن پرونده امام صدر، زمینه عادی‌سازی روابط رژیم قذافی با ایران و شیعیان لبنان را فراهم سازند. علائم این حرکت را در خارج از کشور نیز مشاهده می‌کنیم ...
    سؤال: آیا شما اعتقاد دارید که جریانی در سطح منطقه بر آن است تا مسأله امام صدر را مختومه کند؟
    جواب: همین‌طور است. من این نگرانی را دارم ...
    سؤال: چرا؟
    جواب: پببینید! از واقعه قتل رفیق حریری به این طرف، نیروهای مخالف و موافق سوریه در لبنان آشکارا مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند. جبهه مخالف سوریه که همان گروه چهارده مارس است، از سوی آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و مصر حمایت شد. جبهه موافق سوریه نیز که عمدتاً شیعیان لبنان و خصوصاً حرکت امل و حزب‌الله هستند، از سوی خود سوریه و ایران حمایت شد. خُب؛ همه می‌دانند که سوری‌ها برای تقویت جبهه خود در جهان عرب و نیز به منظور ایجاد پراکندگی در میان گروه‌های جریان چهارده مارس، به هم‌سویی رژیم قذافی و خصوصاً نقش‌آفرینی مجدد آن در عرصه داخلی لبنان نیازمند است. طبیعتاً بازگشت رژیم قذافی به لبنان و بازیگری مجدد آن در عرصه داخلی آن کشور نیز امکان‌پذیر نیست، مگر آنکه مسأله امام صدر با رضایت شیعیان و خصوصاً حرکت امل و حزب‌الله حل و لذا برای همیشه مختومه گردد. به همین جهت این نگرانی به طور جدی وجود دارد که مسأله امام صدر قربانی یا وجه‌المصالحه بحران سیاسی لبنان و نیز بحران بزرگ‌تر خاورمیانه شود، درست همانطور که خود آن بزرگوار سی سال پیش قربانی همین بحران‌ها گردید ...
    سؤال: راه برون‌رفت از وضعیت کنونی را چه می‌دانید؟
    جواب: همانطور که پیش‌تر در مناسبتی دیگرنیز گفتم، تنها راه خروج از بحران کنونی را تحصن و اعتصاب غذای نامحدود خانواده محترم امام صدر در منزل پدری‌شان در قم می‌دانم. اعتصاب یا روزه‌ای سیاسی که اگر شروع شود، بی‌شک صدها و هزاران تن از دوست‌داران امام صدر نیز در اطراف و اکناف ایران، لبنان و عراق به آن خواهند پیوست و فضای وجدانی و معنوی ناشی از آن قطعا سرانجام مسئولان محترم کشورمان را با این ندای عدالت‌طلبی و حق‌طلبی هم‌دل و هم‌راه خواهد ساخت. این روشی است که امام صدر در آخرین لحظات برای خواباندن جنگ داخلی سال 1354 لبنان در پیش گرفت و نتیجه گرفت و اطمینان دارم که خانواده محترم آن بزرگوار نیز می‌تواند با تأسی به شیوه آن عزیز در این آخرین فرصت‌های باقی مانده نتیجه بگیرد ...
امید جدی به حیان امام صدر
    سؤال: در آخر اگر سخن خاصی باقی مانده است، بفرمایید:
    جواب: یادم هست که یکی دو سال پیش حاج‌آقای ابوترابی – نائب رئیس محترم مجالس هفتم و هشتم - و استاد بزرگوارم جناب آقای دکتر محسن غفوری آشتیانی – مؤسس و رئیس سابق پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله – در راه بازگشت از مناطق زلزله‌زده استان لرستان به تهران، ساعتی را در شهر ما - قم - توقف داشتند. دکتر آشتیانی با من تماس گرفتند و چند دقیقه‌ای را تلفنی صحبت کردیم. حاج‌آقای ابوترابی بعداً از دکتر آشتیانی سؤال کرده بود که با کدام کمالیان صحبت کردید؟ کمالیانِ «امام موسی صدر» یا کمالیانِ «ژئوفیزیک»؟ از همان‌جا دامنه صحبتشان به مسأله امام صدر کشیده شد و آقای دکتر آشتیانی روز بعد چکیده آن را در پژوهشگاه برای من نقل کردند. از جمله آنکه حاج‌آقای ابوترابی ضمن سخنان خود چند بار با تعجب اظهار داشته بود: «من نمی‌دانم که چرا اینها [مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی و خانواده امام صدر] اینقدر بر حیات امام صدر اصرار دارند»! من مایل هستم که از اینجا و از طریق روزنامه اصول‌گرا و ارزشی شما «وطن امروز»، با تواضع و از موضع شاگردی کوچک در برابر استاد، به حاج‌آقای ابوترابی و همه عزیزانی که چون ایشان می‌اندیشند، متذکر شوم:
    اولاً، ما همواره بر «جدی بودن امید» به حیات امام صدر است که اصرار داشته‌ و داریم، و نه بر «حیات» ایشان؛
    ثانیاً، بر «جدی بودن امید» به حیات امام صدر اصرار داشته و داریم، چرا که قرائن و شواهد فراوان و نیز اطلاعات آشکار و غیر آشکار بسیار بر این امر دلالت دارد؛ به راستی کدام وجدان می‌پذیرد که انسانی را، چه رسد به امام صدر،  زنده زنده دفن کنیم؟!
    ثالثاً، امروز بیش از هر زمان دیگر بر «جدی بودن امید» به حیات امام صدر اصرار و تأکید داریم، چون فرضیه ضعیف «شهادت آن بزرگوار» بهانه و دستاویزی شده است تا با توسل به آن، برخی از پیگیری مسأله سرباز زنند و بعضی دیگر در داخل و خارج کشور بر آن شوند تا پرونده را مختومه و امام صدر را قربانی و وجه‌المصالحه بحران‌های لبنان و خاورمیانه سازند.
پ.ن: نقل از پایگاه فرهنگی روایت صدر

دلایل «امید جدی» به حیات امام صدر .../ قرائن حیات / پایگاه فرهنگی روایت صدر

بر «جدی بودن امید» به حیات امام صدر اصرار داشته و داریم، چرا که قرائن و شواهد فراوان و نیز اطلاعات آشکار و غیر آشکار بسیار بر این امر دلالت دارد؛ به راستی کدام وجدان می‌پذیرد که انسانی را، چه رسد به امام صدر، زنده زنده دفن کنیم؟! ... بر «جدی بودن امید» به حیات امام صدر اصرار و تأکید داریم، چون فرضیه ضعیف «شهادت آن بزرگوار» بهانه و دستاویزی شده است تا با توسل به آن، برخی از پیگیری مسأله سرباز زنند و بعضی دیگر در داخل و خارج کشور بر آن شوند تا پرونده را مختومه و امام صدر را قربانی و

چند روز قبل که بزرگداشت استاد شهریار بهانه ای شده بود برای بزرگداشت شعر و ادب پارسی در تقویم های فراموشکار ما، استاد اسماعیل آذر مهمان برنامه ی سیمای خانواده بود. به دلیل علاقه ی شهریار به اشعار حافظ، استاد در انتهای برنامه از بینندگان خواست که نیت کنند تا تفالی به حافظ بزنند. نیت من هم که در همه حال مشخص است: امام موسی صدر... وقتی استاد آذر دیوان رو گشودند، نتیجه ی تفال به قدری زیبا بود که راضی نشدم اینجا بیانش نکنم:

یار دارد سر صید دل حافظ یاران                                  شاهبازی به شکار مگسی می‌آید

***

 درست است که در مورد امام موسی صدر استنباط بر اساس تحلیل و احساس جایی ندارد ولی من نمی توانم انکار کنم که دلم به بهانه ی این نشانه ها روشن است. این تفال و تمام تفال هایی که خودم به حافظ زدم، پیشگویی آن زن کوفی که قبل از انقلاب، آزادی امام را پیش بینی کرده بود. ( این گمشده ی شما در یک جا مانند یوسف صدیق زندانی و سالم است؛ و هیچ راهی با خارج برای او نیست و از خارج هم هیچ ارتباطی با او ممکن نیست؛ لیکن در یک "تحول جهانی آزاد" خواهد شد،)، خواب مرحوم آیت‌الله میرزا علی احمدی میانجی و تصریح ایشان که امام صدر زنده است و ذخیره الهی، تا روزی ان‌شاءالله باز گردد و به درد اسلام و مسلمین خورد، سوال آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی در عالم خواب از خود امام صدر و پاسخ امام  که زنده و هنوز در همین دنیای ما هستند، تصریح مرحوم آیت‌الله شیخ محمد تقی بهجت طی دهه‌های گذشته بیش از یک بار در حضور برخی میهمانان خود، آقایان سید احمد موسوی - برادر عروس آن بزرگوار - و محمد علی مهتدی که امام صدر در قید حیات است، و نشانه های دیگر، البته مبنای تشخیص نیستند، اما دل مرا عجیب گرم می کنند. همین نشانه هاست که به من و دیگر یاران صدر اجازه نمی دهد که از یاد امام غافل شویم.

موسسه امام صدر، 1390/6/27

متن سخنرانی مهم سعید ابوطالب درباره پرونده ربودن امام موسی صدر که در پانزدهم شهریور 1390 در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر متن این سخنرانی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم. قبل از ورود به بحث، چند نکته را که فکر می‌کنم موثر باشد و به کار این جلسه بیاید، می‌گویم. نقصی که هنگام پرداختن به امام موسی صدر وجود دارد این است که وقتی می‌خواهیم از اثرات حضور امام موسی صدر در لبنان یاد کنیم، آن را به این محدود می‌کنیم که ایشان جایگاه اجتماعی شیعیان را تغییر دادند ویا برای بچه‌های یتیم شیعه آموزشگاه ساختند؛ کارهایی که هم اثر تربیتی دارد و هم اثر پرورشی. ولی واقعیتش این است که فعالیت‌های سیاسی ایشان در لبنان آثار بزرگی داشته است که ما الآن به مرور به آن برمی‌خوریم و نتایج آن را می‌بینیم. من مشغول ساخت مستندی در مورد تغییرات ساختار سیاسی لبنان هستم. سئوال اصلی هم این است که لبنان با وجود ساختار طایفه‌ای چه نظام سیاسی‌ای دارد؟ و این نظام حاصل چه تحولاتی در حوزه سیاست است؟ و اینکه لبنان به کدام سمت می‌رود؟ و کدام نظام سیاسی برای لبنان مناسب است و چه تأثیراتی بر ما و بر منطقه دارد؟

در سیر همین مستند با همه شخصیت‌های سیاسی لبنان از مخالفین مقاومت، مقاومت با تعریف امروزی، تا اندیشمندان مقاومت گفت‌وگو کردیم. از آنها در مورد دموکراسی در لبنان سوال کردیم، در مورد این که چطوری اقلیتی می‌تواند بر اکثریتی حکم براند. اینکه آیا شیعیان نسبت به جمعیتی که دارند، در قدرت هم سهیم هستند؟ یا مسیحی‌ها نسبت به جمعیتی که دارند از سهم قدرت سیاسی راضی‌اند؟ برای این بررسی، تاریخ سیاسی لبنان را جستجو می‌کنیم. نتیجه این می‌شود که، شیعیان در پنجاه سال گذشته تغییر طبقه اجتماعی داده‌اند. یعنی طبقه اجتماعی جدیدی شکل گرفته است که داعیه‌دار ایجاد نوعی دموکراسی واقعی است. نکته‌ای که آقای نبیه برّی هم بر آن اصرار دارد. این که کل لبنان را به یک دایره انتخاباتی تبدیل کنیم. اینکه لبنان یک دایره انتخاباتی باشد و در واقع آن تقسیم‌بندی که بعد از جنگ‌های داخلی در لبنان در پیمان طائف شکل گرفت، از بین برود و لبنان به یک نظام دموکراتیک برسد و انتخاباتِ آزاد در آن برگزار شود و تقسیم قدرت به معنی امروزی‌ نباشد. می‌دانید که امروز قدرت در اختیار نخست وزیر اهل تسنن است.

پیش از پیمان طائف قدرت در دستان رئیس جمهور مارونی متمرکز بود. جنگ‌های طایفه‌ای لبنان را مسیحی‌ها شروع کردند و در جنگ‌های طایفه‌ای شکست خوردند و در نتیجه، قدرت از مسیحیان به اهل تسنن منتقل شد. حالا سئوال این است که آیا این تقسیم‌بندی قدرت امروز هم درست است؟ و آیا شیعیان بعد از جنگ 33 روزه و بعد از این که پارلمان را بردند و بعد از این که طبقه اجتماعی‌شان عوض شد و حالا که قدرت، سلاح و پول دارند، آیا می‌خواهند قدرت را بگیرند؟ آیا تغییر دوباره این چرخه نجات دهنده لبنان است یا دوباره تکرار اشتباهات قبلی و بازگشت به گذشته است و خطری است که ممکن است آینده لبنان را تهدید کند؟ اگر در پیمان «طائف» قدرت از مسیحیان به اهل تسنن واگذار شد، لابد در پیمانی دیگر که می‌تواند اسمش پیمان «تهران» باشد، این قدرت به شیعیان منتقل می‌شود.

در مصاحبه با «امین جمیل » به او گفتم اسم این پیمان جدید چه می‌تواند باشد، گفت نمی‌دانم هر چیزی می‌تواند؛ گفتم می‌تواند پیمان تهران باشد؟ گفت بله، «طبیعتا»!
ولی این کار بازگشت به جای قبلی و تکرار همان اشتباهات است. راه حلش چیست؟ راه حل را امام موسی صدر بیش از چهل سال پیش مطرح کرده است. ایشان پیشنهاد می‌دهد که ما لبنان را به یک دایره انتخاباتی تبدیل کنیم. یک نفر قطع نظر از این که دین و طایفه‌اش کاندیدا شود و بقیه مردم هم به او رأی دهند. در چنین شرایطی لبنان یک «دایره انتخاباتی» می‌شود، که امروز به آن حوزه انتخاباتی می‌گوییم.

عملکرد امام موسی صدر چهل سال پیش طبقه اجتماعی‌ شیعیان را عوض کرد، ضمن این که با وجود تغییراتی که در این 30-40 سال انجام شده است، شیعیان طلب قدرت بیشتری نکرده‌اند. امام موسی صدر هم یک پیشنهاد کاملا دموکراتیک داده‌ است، این نگاه متعلق به آدمی است که 50 سال بعد را می‌بیند. یعنی آنچه که امروز، بعد از جنگ‌های داخلی به آن رسیدند، امام موسی صدر چهل و چند سال پیش پاسخش را گفته بود.

ما برای مستندی که پیش‌تر توضیح دادم، با چهره‌های مختلفی در لبنان گفت‌وگو ‌کردیم. با همه شخصیت‌های سیاسی و با همه رئیس جمهورها و نخست‌وزیرهای قبلی لبنان گفت‌وگو کردیم. سلیم الحوص، عمر کرامی، امیل لحود و سایر شخصیت‌هایی که یا رئیس جمهور مارونی‌اند یا نخست‌وزیر سنی‌اند یا رئیس مجلس‌اند؛ وقتی در گفت‌وگوها بحث به اینجا می‌رسید که برای داشتن یک لبنان آزاد، مستقل و توسعه یافته چه باید کرد، همه به این نتیجه می‌رسیدند که باید به پیشنهاد چهل سال پیش‌تر امام موسی صدر بازگردیم، لبنان را یک حوزه انتخابیه در نظر بگیریم.

توجه کنید این نظریه موقعی مطرح شده است که مسیحیان در قدرت هستند و به کشورهای خارجی وابستگی دارند و انکار هم نمی‌کنند. یعنی کشورهای اروپایی مسیحیان را ساپورت می‌کنند و جای پای کشورهای مسیحی پیداست. البته طبیعتا اهل تسنن را هم کشورهای عربی ساپورت می‌کردند. یعنی آن‌هایی هم که ادعای مبارزاتی دارند، ادعایشان درواقع همه‌اش شکل‌های ناسیونالیستی داشته است و در این شرایط امام موسی صدر چنین نظریه سیاسی‌ای می‌دهد و پایش می‌ایستد، نظریه‌ای که متأسفانه پیگیری نشده است. اگرچه در ظاهر خیلی‌ها این حرف را زدند و در مذاکراتشان گفتند که طایفه‌گری سیاسی را نفی می‌کنند، منتهی در عمل به طایفه‌گری سیاسی کمک می‌کنند.

من اگر این مثال را زدم به جهت این بود که ببینیم آدمی با این دیدگاه، نیاز چند دهه گذشته لبنان بوده است و این اندیشه نیاز امروز ما نیز است. من فکر می‌کنم که ما متأسفانه از آن مبنا به اینجایی رسیدیم که اکنون هستیم. یعنی نظیر همان نگاه در اندیشه شخصیتی مثل حضرت امام بود، با آن نگرش باز و آزاداندیشی شروع کردیم و متأسفانه در این سال‌هایی که گذشته، دائم بسته‌تر و متصلب‌تر شدیم.

سؤالی که وقتی من با شخصیت امام موسی صدر آشنا شدم برای من هم وجود داشت،‌این بود که آیا واقعا لیبی امام موسی صدر را ربوده؟ چرا قذافی این مسئله را انکار می‌کند؟ او می‌گوید ایشان را به شهادت رسانده است، ادله‌ای هم ندارد. ما هم می‌گوییم ایشان به شهادت نرسیده و ادله‌ای بر زنده بودنش است، اما آنها را به صراحت نمی‌گوییم.

این نکته هم مهم است که بدانیم قذافی همان موقع که چانه می‌زند و می‌گوید که اصلا امام در لیبی نیست، همزمان به دادستانی رُم پول می‌دهد، که پرونده قدیمی امام موسی صدر را دوباره باز کند. در این پرونده دادستانی رُم حکم داده بوده که امام هیچ وقت از لیبی وارد ایتالیا نشده است و درواقع امام موسی صدر هیچ وقت از لیبی وارد ایتالیا نشده است. چند سال پیش به خاطر ارتباط کاری آقای سیف الاسلام با آقای برلوسکونی و شراکت مالی آنها، دوباره پرونده باز شد که حکم را برگردانند و به مدت کوتاهی هم حکم را بر‌گردانند. یعنی پرونده‌ای را که شاهد جدیدی برای آن وجود ندارد، بی‌دلیل بعد از بیست و پنج سال پول می‌دهند و باز می‌کنند و یک نفر حکم می‌دهد که امام با آن پرواز وارد ایتالیا شده است تا همه فشارها از روی لیبی برداشته شود. که البته موسسه آن موقع فعال شد و با وکلای بین‌المللی تماس گرفتند و اعلام شد که اسناد جدیدی وجود ندارد و این پرونده نباید باز شود. حکم همان حکم قبلی است. نکته من این است، همان موقعی که لیبی این تلاش‌ها را می‌کند، در جلسه محرمانه با مقامات ایرانی، در دولت‌های آقای خاتمی و آقای احمدی‌نژاد، حرف دیگری می‌زند، که با حرفی که علناً می‌گوید، متفاوت است.
قذافی تا سال 2002 ربودن امام در لیبی را نمی‌پذیرفت. حالا بعدا 2002 آقای قذافی در یک مناظره با خبرنگارها اشتباه می‌کند یا از قصد می‌گوید که امام در لیبی مفقود شده، بیایید با هم دنبال ایشان بگردیم. یعنی همان موقع که حضور امام در لیبی را نفی می‌کند و می‌گوید امام با آن پرواز به ایتالیا رفته است، چانه‌زنی می‌کند که خانواده بابت غرامت پولی بگیرد و مسئله را تمام کند. او می‌خواهد که خانواده درباره این موضوع حرفی نزند و مسئله را پیگیری نکند. پذیرفتن این درخواست خودش خطرناکترین مسئله‌ای است، که می‌تواند روی دهد. همزمان با مسائل دادگاه‌ها و طرح قذافی برای پرداخت غرامت به خانواده، ضلع سومی هم شکل می‌گیرد. قذافی یکی از رهبران کشورهای آفریقایی را نزد سید حسن نصرالله واسطه می‌کند و می‌گوید که ما می‌خواهیم رابطه‌مان را با حزب الله خوب کنیم، و چند تضمین از حزب الله می‌خواهد. یکی از شرایط هم این بوده است که حزب الله در مورد امام موسی صدر از ما انتقام نگیرد و تلافی نکند. نصرالله می‌گوید که جوابش را به آقای «صادق المهدی » دادم و به او گفتم به قذافی بگو که اولا ما اگر می‌خواستیم تلافی کنیم قبلا می‌کردیم تلافی در مرام ما نیست و لازم باشد ضربه می‌زنیم ولی تلافی نمی‌کنیم. ولی ما در مقابل ربودن شما، کسی را نمی‌رباییم. دوم این که مسئله اصلا مسئله ما نیست مسئله ایرانی است، بعد لبنانی است و مهمتر از همه طرف ماجرا «خانواده» است و اصلا مسئله‌ای نیست قابل معامله نیست.

نکته مهم این است که این کار بسیار پیچیده است. معامله کردن با فردی که هیچ چیزی از او بعید نیست و همه چیز از او ممکن است، دقت و ظرافت بسیاری می‌خواهد. یعنی یک اشتباه یعنی سوزاندن اطلاعات. سوزاندن اطلاعات یعنی این که تنها کسی که «نمی‌داند» ما هستیم. همه سرویس‌های اطلاعاتی از این واقعه اطلاعاتی دارند، من می‌دانم آلمانی‌ها می‌دانند. از اول واقعه تا وسط واقعه را می‌دانند. چون با لیبی مبادله اطلاعاتی دارند، روس‌ها هم می‌دانند. منتهی ارزش دارد و آن را می‌فروشند و مبادله می‌کنند. باید توجه کنیم که این کار چقدر ظرافت دارد، کلمه به کلمه‌ای که بکار برده می‌شود، بر سرنوشت آن آدمی که می‌خواهیم او را برگردانیم، اثر دارد. حتی در شرایط امروزی اگر از قول یکی از رهبران همین شورای انتقالی چیزی اعلام می‌شود، باید با دقت باشد. خبرنگاری با او مصاحبه می کند که ما مصاحبه را نمی‌شنویم، خبرنگار ترجمه می‌کند و معلوم نیست چقدر لهجه عربی و لیبیایی بلد است، یا چقدر در این ترجمه دست برده است.

اولین تجربه فیلم‌سازی من درباره شهید تندگویان است، زیرا به شخصیت ایشان علاقه داشتم. تصمیم گرفتم درباره شهید تندگویان برنامه بسازم. اسم اولین مستندم "واژه‌ای برای استقامت" و درباره شهید تندگویان بود. نکته‌ای که درباره شهید تندگویان کشف کردم که در آن فیلم هم هست که حتما شما هم بعدا آن را شنیده‌اید. ایشان را عراق به اسارت می‌گیرد. تلویزیون ایتالیا فیلم کوتاهی از اسارت ایشان نشان می‌دهد و ما آن را در آرشیومان داریم. یعنی ایران مطمئن شد که تندگویان در عراق اسیر است. عراق از اول مدعی شد که تندگویان را اسیر نگرفته است. نام ایشان در آمار صلیب سرخ هم نبود. در مبادله‌ای که سال 64 صورت گرفت، چند اسیر زن ایرانی بودند که با چند خلبان عراقی معاوضه شدند. خانم دکتر ناهید هم در آن مبادله‌ها آزاد شد. ایشان می‌گفتند، من صدای تندگویان را هر روز می‌شنیدم هر روز او را از جلوی سلول ما رد می‌کردند. می‌گفت سلام بر تو خواهر مبارز! سلام بر خمینی! درود بر تو خواهر مبارز! من محمدجواد تندگویان وزیر نفت ایران هستم! او از جلوی سلول ما می‌کشاندند، می‌بردند ومی‌زدند و بعد از ظهر که به سلولش بازمی‌گرداندند اینها را می‌گفت. این اسیران با تندگویان با زدن ضربه بر دیوار سلول مجاور ارتباط گرفته بودند. ولی عراق زیر بار نمی‌رفت. جنگ تمام شد، ما هم همه اسرا را پیگیری می‌کردیم. اگرچه می‌شد تندگویان را زمان جنگ مبادله کرد اما به علت اشتباه تاکتیکی این کار صورت نگرفت. زیرا تلقی این بود که یک نفر، اگر حتی وزیر نفت باشد، باید با یک نفر مبادله شود، گفته شد تندگویان را اگر بدهند یک نفر را می‌دهیم و نه بیشتر. جنگ تمام شد. هنگام مبادله اسرا عراق می‌گوید که تندگویان پیش ما بود و ده سال پیش خودکشی کرد. می‌گوید همان موقع که او را گرفتیم تاب نیاورد و خودکشی کرد. با وجود اینکه تا آن روز عراق به ما دروغ گفته است، اما این‌بار دروغش را می‌پذیریم و باور می‌کنیم که تندگویان ده سال قبل شهید شده است. طرف عراقی می‌گوید که تنها می‌تواند جنازه وی را تحویل دهد. ایران اول می‌گوید نه و بالاخره می‌پذیردکه جنازه‌ را تحویل بگیرد. یک هیئت از ایران می‌روند، جنازه را بگیرند. یک قبر را می‌کنند و می‌گویند اینجاست. این آقایی که دندانپزشک بود و درواقع دوست شهید تندگویان و مسئول دفترش بود و چند نفر دیگر آنجا را می‌کنند. یکی از دوستان ایشان، با این گروه بوده می‌گوید در شکنجه‌های ساواک با دریل استخوان ساق پای تندگویان را خرد کرده بودند، بگذارید ببینیم این جسد ساق پایش سوراخ است یا نه؟ نگاه می‌کند و می‌بیند اینطور نیست و معلوم می‌شود جنازه متعلق به تندگویان نیست. این باعث اختلاف و دعوا می‌شود و اینها باز می‌گردند. شش ماه بعد پیش از حمله به کویت، عراق و برای اینکه مسائلش با ایران را برای همیشه حل کند، جنازه دیگری را نشان می‌دهند که این بار هم دوست دندان‌پزشک تندگویان می‌گوید یکی از دندان‌های او را کشیده بودم و یا ترمیم کرده بودم و این نشانه‌ها در این جنازه نیست و کار باز هم متوقف می‌شود. بالاخره برای بار سوم چون اسیرهایشان را می‌خواستند، عراقی‌ها دوباره وساطت می‌کنند و اینبار پیکر شهید تندگویان را تحویل می‌دهند. جنازه‌ای که تقریبا مومیایی شده بود، یعنی ماده‌ای زیر پوستش تزریق شده بود. پیکر به ایران آمد و بعد از آزمایش مشخص شد متاسفانه این جنازه سه چهار ماه یا حداکثر شش ماه و نه 10 سال است، که به شهادت رسیده است. نه 10 ساله. یعنی از موقعی که مذاکرات شروع شد و ایران پذیرفت جنازه را تحویل بگیرد، او را می‌کشند. جالب اینکه باز هم نمی‌خواستند جنازه را تحویل بدهند تا این ماجرا لو نرود و دو بار هم سعی می‌کنند جنازه‌های دیگری را تحویل دهند. در این پرونده اشتباه از آن آدمی است که در مذاکره می‌پذیرد، جنازه را بگیرد.

ببینید من می‌خواهم بگویم چنین پرونده‌هایی چقدر دقیق است. یعنی اگر تو بگویی که ایشان زنده است و من بپرسم از کجا می‌دانی؟ همان سوالی است که من ده سال پیش به عنوان خبرنگار پرسیدم: چرا تو می‌گویی امام موسی صدر زنده است؟ پاسخ هم این بود که اگر من شواهد را بگویم، همه آن سر نخ‌ها می‌سوزد. همه آن سرپل‌ها از بین می‌رود. هنوز هم آن آدم هست. آن آدمی که با امام حرف زده، خودش امام را معاینه کرده است. من الآن بگویم، فردا می‌روند او را می‌کشند و قضیه تمام می‌شود. همه این سال‌ها چه کسی از این مسیر صیانت کرده؟ خانواده و موسسه که بیش از هرکسی احساس مسئولیت کرده است.

من متن مذاکرات آقای سید احمد موسوی، که مدتی سفیر بود، با طرف لیبیایی را دیدم. آقای سیف الاسلام قذافی صحبتی از وضعیت امام یا بازگشت او نمی‌کند، می‌گوید بیایید معامله کنیم. بعد می‌گوید که ببین ما این جوری حل می‌کنیم و می‌گوییم یکی از نیروهای خودسر ما در لیبی امام را کشته است و ما او را تیربارانش می‌کنیم، این قدر هم پول به عنوان غرامت می‌دهیم. آقای احمد موسوی هم می‌گوید ما امام را از تو می‌خواهیم، این حرف‌ها چیست؟ حالا الحمدلله این تیزهوشی بوده که اینگونه پاسخ داده‌اند. ببینید الآن چون قذافی نیست می‌شود این حرف‌ها را زد. البته قذافی نیست اما بدنه وابسته به او هست. یعنی اگر سر حکومت را جدا کنی، حکومت از بین نمی‌رود و بدنه دوباره سر را می‌سازد، یک قذافی دیگر می‌سازد. یعنی هنوز هم همه ابعاد پرونده امام موسی صدر قابل بیان کردن نیست ونباید کار را تمام شده دانست.

در مورد لیبی وضعیت پیچیده است، لیبی یک کشور قبیله‌ای و تکه تکه است. خیلی از شهرهای لیبی اصلا معارضین و حکومت مرکزی را قبول ندارند. از اول هم قبول نداشتند و برای خودشان کار دیگری می‌کردند. و احتمال این که کشور نصف شود هنوز هم وجود دارد، شرقی-غربی شود. یعنی این که هنوز هم تکلیف آنجا معلوم نیست. آن‌ها هم که در شورای انتقالی رهبران لیبی هستند تا چهار روز پیش جزء وزرا و ژنرال‌های قذافی بودند و خودشان احتمالا در موضوع دخیل هستند. نه آن‌ها همه چیز را می‌گویند نه مخالفینی که هنوز می‌ترسند چیزی بگویند.